Zerdüştlük nedir?

[Admin]

Zerdüştlük nedir?
Zerdüştlük; Mecusilik adıylada bilinen dünyanın eski tek tanrılı dinlerinden birisinin adıdır.
Zerdüşt; Zerdüştlük dininin kurucusudur. Bazı akademisyenlere göre gerçek adı Sipitama’dır.
Zerdüştlük M.Ö 600 ve M.S 650 yılları arası Pers İmparatorluğu'nun resmi dini olmuştur. Günümüzdede halen bu dine mensup kişilerin olduğu bilinmektedir.
Zerdüştlük’ te dinin temel felsefesi: İyi Düşünce, İyi Söz, İyi İş’tir. Zerdüştlük, kötülüğe karşı insanı serbest bırakır; kişinin hayatını nasıl idame ettireceğine ve yapacaklarına karışmaz..
Zerdüştlerde kadın erkek eşitliği vardır. Tek eşlilik ve tek evlilik esastır.  Zerdüştlükte, evlerin kapıları (sabah kalkınca güneşe dua etmek için) doğuya, yani güneşe bakar. Zerdüşt Dini’nde, ölenlerin ruhlarının (günümüzde İslam dinindeki Sırat Köprüsü gibi) Çinvat Peretu köprüsünden geçeceğine inanılır.
İnanışa göre, Zerdüşt’ün annesi 15 yaşında bir bakire iken, bir ışık huzmesinin ziyaretine uğrayarak hamile kalmıştır. Namaz önceleri açıkta kılınırken, daha sonra "Ateşgede" de yapılma usulü yerleşmiştir.
Zerdüştler, Müslümanlar gibi günde beş vakit namaz kılarlar. Zerdüştler, her ibadetten önce üç defa çan çalarlar. Zerdüştlerde eski takvim 21 Mart’ta başlar. Bugün, Zerdüşt’ün peygamberliğini ilan ettiği gün olarak kabul edilir. Zerdüştler her doğan insan için bir ağaç dikmek zorundadırlar.
Zerdüştlükte ölüm sonrası
Zerdüştlükte bedenin öldükten sonra dirilip Ahura Mazda'nın huzuruna çıkacağına ve orada sorgulanacaklarına inanılır.
Zerdüştlük nerede ve ne zaman kurulmuştur?
Yaklaşık 3.500 yıl önce Zerdüşt tarafından İran'da kurulmuştur.
Zerdüştlük kavramı nereden gelmektedir?
Zarath kelimesi "güzel, doğru; üstra: develer" anlamına gelmektedir. Zarathustra "güzel develere sahip olan anlamına gelmektedir.
Anlam olarak Zerdüşt kelimesi, Zarathustra 'nın Yunanca karşılığıdır. Halk dilinde ise Zerdüşt, yaşayan yıldız olarak nitelendirilir.
Zerdüştlüğün kutsal kitabı
Zerdüşçülük'ün kutsal kitabı, hikmet ve bilgi anlamına gelen Avesta'dır. Avesta, üç ana bölümden oluşur. Yasna adını taşıyap ilk bölümde dini törenlerde okunan ilahiler yer alır. Zerdüşt'e ait olduğu kabul edilen Gatha'lar da bu bölümdedir. Toplam 896 mısradan oluşan Gatha'l-ar, Gat denilen beş manzumedir. Manzumeler Esnud Gat, Uştad Gat, Spentmend Gat, Vaşnu Hişter Gat ve Vehiştvet Gat adlarını taşır. Çeşitli ilahilerin oluşturduğu ikinci bölüm Yuşt adını taşır. Videvdat denilen üçüncü bölüm de "şeytanlara karşı kanun" biçiminde adlandırılır. Bu bölümde şeytanlara karşı tılsımlar ve temizlenme kuralları yer alır.
Dokhma nedir?
Ölülerin bırakıldığı 4-5m yükseklikte silindirik biçimdeki kulelere verilen isimdir. Zerdüştlükte ölümle bağlantılı herşey kirli sayılıyordu. Temiz olan toprağın, suyun, ve ateşin kirletilmemesi için ölüler gömülmüyordu. Ölüler Dokhma'nın terasına çıplak şekilde yatırılarak ölülerin etlerinin akbabalar tarafından yenilmesi sağlanıyordu ölülerin kemikleri güneşte kurur daha sonra bu kemikler kule içinde depolanırdı. Böylece toprağın kirletilmediğine inanılırdı.
Günümüzde zerdüştlük
Zerdüştlük bugünkü Afganistan’ı oluşturan topraklara doğru güneye ve batıda Medlerle, Persler arasında yayıldı. İslam’ın, İran’da yayılmasından sonra Zerdüştlük sınırlı biçimde daha 3 yüzyıl varlığını sürdürdü. Son Zerdüştler Hindistan’a göçtüler. Hindistan’da varlığını hala sürdüren Zerdüştlere Parsiler denilmektedir.
Zerdüştlükte kutsallık
Zerdüştlük felsefesinde Su, toprak, ateşin kutsal sayılılır ve ateşe, aydınlığa veya güneşe bakılarak ibadet edilir. Işık ve aydınlıkların, Tanrı Ahura Mazda’nın fiziksel temsili olduğuna inanılır. Bununla ilişkili olarak ateş, iyi ve kötüyü birbirinden ayıran Tanrısal bir güce sahiptir. Bu inanca göre, ateş bütün varlıklarda bulunur ve canlı ve cansızlarda farklı biçimlerde var olur. İnsanda, hayvanda, bitkilerde, gökte ve yerde bu ateşi değişik zaman ve durumlarda görmek mümkündür. En kutsal olan ateş ise, Tanrı Ahura Mazda ile insan arasındaki ateştir.
Zerdüştlerin yaşam biçimleri ve prensipleri
Zerdüştlük inancına göre Tanrı kadın ve erkeği bir arada ve birbirine arkadaş olarak yaratmıştır. Bu inançta kadın ve erkek eşit olarak kabul edilmektedir. Zerdüşt inancının gelişip yayıldığı bölgelerde çok eşliliğin azaldığı ve tek eşliliğin arttığı görülmüştür. Zerdüştilikte, doğru yaşama, ahlaki emirlere uyma esastır. Ahlaki emirler; iyi düşünce, iyi söz, iyi iş diye özetlenir. Fakirlere cömert davranma, yabancılara misafirperverlik, bütün lekelerden uzak kalma, toprağı sürme, sığırlara bakma, sıkıcı şeyleri imha da faziletli işlerden sayılır. Bazı cinsi konular ve ölü bedenine temas, kirlenmeye yol açar, özel ayinler gerektirir. Yine Zerdüşt inancı her alanda tarım ve hayvancılıkla uğraşılıp bol üretimin sağlanmasını tavsiye etmektedir. Temiz hayvanlardan sayılan köpek ve kedinin öldürülmesini büyük günah saymaktadır. Döllenmeyi ve çiftleşmeyi önleme kesin olarak yasaklanmıştır. Bu inançta şarabın ibadetle ilgili olarak dini düşüncelerin geliştirilip derinleştirilmesi ve ruh gözünün açılması amacıyla içilmekte olduğu vurgulanır. Avesta'nın Gatha bölümünde belirtildiğine göre dini inanç alanında şarkı ve şiirlerin önemli bir yeri olduğu görülür. Zerdüştün Cenneti şarkılı bir yer olarak değerlendirdiği dikkate alınırsa bunun önemi daha iyi kavranır.
Zerdüştlüğe göre dünyanın oluşumu
Zerdüştlükte, dünyanın "altı evre"den oluştuğuna inanılır. Birinci dönemde iyilik ve kötülük ortaya çıkar. İkinci evrede dünya karanlığa, felakete ve kötülüklere gömülür. Üçüncü evrede iyilik ve kötülük mücadelesinde iyilik kazanır, Zerdüşt halklara doğruyu, adaleti göstererek karanlığı ve aydınlığı birbirinden ayrıştırır. Dördüncü evrede ise her tür kötülük ve karanlık kaybolacak, dünyaya barış ve kardeşlik hakim olacaktır. Zerdüşt burada dünyayı aşamalara ayırırken, ilk dönem insanın yaradılış dönemini konu alır. İkinci dönemde, tufanla insanoğlunun uğradığı felaket vurgulanır. Üçüncü dönemde, Zerdüştlük ve sonrasında gelişen uygarlığa vurgu yapılır. Dördüncü aşama da ise insanoğlunun geleceğe dair taşıdığı umuda, özgürlükdüşlerine çağrışım yaparak, geleceği tasavvur eder.
Ahura Mazda kimdir?
Zerdüştlükte Ahura Mazdda göklerin ve yerin, diğer bir deyişle maddi ve manevi dünyaların yaratıcısıdır. Birbirini izleyen karanlıkla aydınlığın kaynağı, evrensel adaletin yaratıcısı, doğanın merkezi, ahlaki düzeninin kurucusu ve tüm dünyaların yargıcıdır.
Ahura Mazda'nın nitelikleri
1. Doğruluk ya da kusursuz düşen (aşa vahishta)
2. İyi akıl (vohu monah)
3. İyiliksever bağlılık (spenta armaiti)
4. Yararlı egemenlik (kshathra vairya)
5. Bütünlük ya da kusursuzluk (haurvatat)
6. Ölümsüzlüktür (ameratat)