Dede ve Baba kelimelerinin Kökeni Üzerine

[Admin]

Dede ve Baba kelimelerinin Kökeni Üzerine.. Degerli canlar..

Arap ve şii islam anlayışında görülmeyen ancak Alevi-bektaşi islam
terminolojisinde görülen "DEDE" ve "BABA" kelimelerinin aslı "ATA"
kelimesinden gelir..

Ata kelimesi eski ve yeni Türk lehçelerin de "BABA"
anlamında kullanılmış olup soy anlamına da gelmektedir... Eski
Türk'lerde ve Horasan'da halk arasında saygınlığı olan dahası kutsallık
kazanmış kimseler "ATA" adıyla anılırdı... eski Türk Oğuz efsanelerinde
geçen "Korkut Ata", "İRKİL ATA", buna örnek gösterilebilir... 

Türkler içerisinde tasavvuf akımının yayılmasıyla; bu tür nitelikte
olan kişilere, şeyh ve dervişlere, "ATA" lakabıyla birlikte "BABA" da
denilmeye başlanmıştır. Böylece asya coğrafyasında ve Şamanilik
döneminde "ATA" adı, Anadolu coğrafyasına yerleşme ve İslamileşme
döneminde "BABA" adına dönüşmüştür. Kısaca, Anadolulaşma ve İslamileşme
dönemi olan bu ikinci evrede "BABA" , "ATA"nın yerini almış ve onun
yerine kullanılmıştır. 

Yeseviliğin içerisinde yetişen ve Harzem-Türkistan
bölgesinin önemli Alevi-Bektaşi Erenleri yada Horasan Erenlerinden
olan; Çoban Ata, Hakim Ata, Zengi Ata ve Mansur Atalar... tümüyle "ATA"
adıyla anılmışlardır. 
Anadolulaşıldıktan sonra "ATA", "BABA"ya dönüşmüştür. Örneğin Mansur
Ata, Anadoluda Baba Mansur adıyla bilinmekte ve anılmaktadır. Baba
Mansur'un Asyada iken adı Mansur ATA olup... oradaki kaynaklarda Mansur
Ata olarak anılmaktadır... 

Anadoluda ayrıca bir süre sonra Türk ve Türkmen boyları İslamiyetle
birlikte dini ruhani lider anlamına gelen "BABA" ile birlikte aynı
anlamda "DEDE" sözü de kullanılacaktır.... örneğin "DEDE KORKUT"
islamiyet sonrası Türklerin kutsal hüvviyet taşıyan önderlerine
verdikleri isimlere örnek gösterilebilir...


Tüm CAN lara saygı ve sevgiler..dostt kalın ,bilgiyle