BÜYÜK ÂLEM KÜÇÜK ÂLEM

[Admin]

BÜYÜK ÂLEM KÜÇÜK ÂLEM


İmdi, âlemi kübra âdemdir, âlemi suğra hayvandır. Âlemi ulvî âdemdir,
âlemi süflî hayvandır. Ve bir dahi suretce âdem, siyretçe hayvandır.
İnsanda dört özellik vardır: Birinci: İlimde hayvan. İkinci: Akılda
hayvan. Üçüncü: Fikirde hayvan. Dördüncü: Sohbette hayvan denir. İlimde
hayvan olan kimse âlemi esfeldir. Akılda hayvan olan sözünü bilmez.
Fikirde hayvan olan sohbetini has iken ham eder. Sohbette hayvan olan
sözünü yabana harç eder.
Sual eyledim ki, yarabbi, sana yarayan nedir, ademe yâr olan. Birinci:
İlim öğrenmek. İkinci:Yiğitlik vaktinde hak işlerle meşgul olmaktır.
Sual ettim ki, ya Resulullah , ol nasıl iştir ki meşgul oluna ve âdem
senin katında hürmetli ola, ya şah dedim. Cevap verdi ki:Her kişi kendi
hüneri halk yanında ve mürşidi kâmil yanında söylemektir,dedi.

Sual ettim ki, ya Şah bir adam kendi dostundan kötü iş görse, ondan ne
ile dostluğu kesmeli. Hitap eyledi ki, üç şey ile kesilir. Birinci: Ol
dosta ziyaret etmemektir. İkinci: Halin hatırın sormamaktır. Üçüncü: Ol
kimsenin katında haceti var ise istememektir.
Sual ettim ki:
- Ya Şah, pirlere nasıl şey hoş gelir?
Hitap eyledi ki:
- Âyini erkânda ona bilicilik ve talibe doğru yol göstermek hoş gelir.
Sual ettim ki:
- Nasıl şey acele gider?
Hitap eyledi ki, pirlerden bed nüfus ve bed ahlâk ve yalan dünyanın
faidesi için tama etmek hoş değildir. İmdi, dünya malı için şehvet
gösterir, tazarru ve niyaz eder; ol kişi, hasis kişi olmuş ola,dedi.
Sual ettim ki:
- Ya Şah, âdem gönlünü ne ile besler?
Cevap verdi ki:
- Didara muştak olmakla besler, dedi.
Sual ettim ki:
- Ya Şah, âdem ne ile ruşen olur?
Hitap eyledi ki:
- Sözü şirin olmakla , dedi.
Sual ettim ki:
- Ya Şah, akıllardan hangisi yahşidir?
Cevap eyledi ki:
- Yaramaz kimseden yaramaz işi saklamaktır.
Sual ettim ki:
- Ya Şah , hangi saatte ömrüm zayi olur?
Cevap eyledi ki:
- Bir kimsenin hakkında iyilik etmeyip gücün yettiği işleri edersen ol saat ömrün zayi olur.

Sual ettim ki:
- Ya Şah, hangi buyruktur, hor tutmak olmaz?
Cevap eyledi ki:
- Hak Taalânın ve Resulünün buyruğunu hor tutmak olmaz. İkinci: Akıl
dâneların buyruğudur. Üçüncüsü: Pir buyruğudur. Dördüncüsü: Rehber
buyruğu. Beşinci: Halife buyruğu. Altıncı: Mürşit buyruğu. Yedinci:
Musahip buyruğu. Sekizinci: Âşina buyruğu. Dokuzuncu: Ustat buyruğu.
Onuncu: Ata ana buyruğu. Onbirinci: Komşu buyruğu. Onikinci:Avrat
erinin buyruğu hor tatmak erkân değildir.
Sual ettim ki:
- Ya Şah, ne işleyim ki, muhanete muhtaç olmayım?

Cevap eyledi ki:
- Az yemek, az uyumak, az söylemek muhanete muhtaç olmaz.
Sual ettim ki:
- Ya Şah, âdemin hangisi akıllıdır?
Cevap eyledi ki:
- Az söyleyip, çok dinliyen ve çok bilen akıllıdır.
Sual ettim ki:
- Ya Şah, fesat neden kopar?
Cevap eyledi ki:
- Cahilden kopar.
Sual ettim ki:
- Ya Şah, muhabbeti gideren nedir?
Cevap eyledi ki:
- İki kimseyi birbirine zemmeylemektir.
Sual ettim ki:
- Ya Şahım Ali, asıl niyaz nedir?
Cevap eyledi ki:
- Özünü turab etmektir.
Sual ettim ki:
- Ya Şah, kimdir ki, bütün cihan halkı ona dosttur.
Cevap eyledi ki:
- Ülemayı gözlüyen ve yalan söylemiyen ve kimseleri incitmeyen âdem olur dedi.
Sual ettim ki:
- Ya Şah, ilim öğreneyim, miktarını nice bileyim.
Cevap eyledi ki:
- Agâh değil isen , agâh olursun. Ve eğer yoksul isen gani olursun. Eğer sohbet bilmez isen kelâm sahibi olursun.
Sual ettim ki:
- Ya Şah, hangi hastalıktır, kişi ilacından aciz kalır.
Cevap eyledi ki:
- Akıl eksikliğidir.
Sual ettim ki:
- Ya Şah, hangi yüceliktir alçaklardan alçaktır?
Cevap eyledim ki:
- Kibirliliktir.Sual ettim ki:
- Ya Şah, hangi yara ki asla iyileşmek yoktur?
Cevap eyledi ki:
- Mazlum olana hükmedip haksız yere zulüm etmektir. Ona iyileşmek yoktur.